JAK ROZWIJAĆ KOMPETENCJE PIĘCIOLATKA?
CO TO TAKIEGO KOMPETENCJE?
W literaturze pedagogicznej możemy spotkać różnorodne definicje kompetencji. Przykładowo W. Okoń określa kompetencje jako „zdolność do osobistej samorealizacji” (Okoń, 1996, s. 129), a ponadto uważa, że kompetencja jest rezultatem procesu uczenia się. Co istotne, odkrycie naturalnych kompetencji u dziecka jest pierwszym krokiem do rozwijania tych, które ma słabiej rozwinięte. M. Czerepaniak-Walczak natomiast uznaje, że kompetencją jest „szczególna właściwość, wyrażająca się w demonstrowaniu na wyznaczonym przez społeczne standardy poziomie umiejętności adekwatnego zachowania się oraz przyjmowania na siebie odpowiedzialności za nie” (Czerepaniak-Walczak, 1997, s. 87–88).
Inaczej mówiąc jest to precyzyjne i przemyślane wykorzystanie posiadanej lub zdobywanej właśnie wiedzy w praktyce np. przedszkolnej lub szkolnej Podsumowując można zaznaczyć ,że istotą kompetencji jest zbiór tego, co dziecko umie robić. To nie tylko wiedza na temat, co i jak trzeba wykonać ,ale także psychologiczne nastawienie do realizacji edukacyjnego zadania.
PODSTAWA PROGRAMOWA A RODZAJE KOMPETENCJI
Warto zaznaczyć, że nowa podstawa programowa wychowanie przedszkolnego i kształcenia ogólnego kładzie nacisk na rozwijanie tzw. kompetencji kluczowych. takich jak : • porozumiewanie się w języku ojczystym oraz w językach obcych, • kompetencje matematyczne, • kompetencje społeczne i obywatelskie, • kompetencje informatyczne, • umiejętność uczenia się i rozwiązywania problemów w twórczy sposób.
Zatem współczesna edukacja nastawiona jest w głównej mierze na czytanie, myślenie matematyczne, komunikowanie się, posługiwanie nowoczesnymi technologiami informacyjnymi, umiejętność uczenia się i pracy zespołowej. Opanowanie tych kompetencji jest nieodzowne dla funkcjonowania jednostki w nowoczesnym społeczeństwie i świecie tzw. ”globalnej wiosce”.
KOMPETECJE PIĘCIOLATKA A MATEMATYKA
W zakresie znajomości stosunków ilościowych, jakościowych i orientacji w przestrzeni 5 – latek powinien:
• dokonywać klasyfikacji zbiorów wg. ich liczebności, porównywać zbiory przez łączenie w pary po jednym elemencie z każdego zbioru,
• porównywać wielkości przedmiotów np. mały-mniejszy-najmniejszy,
• używać nazw figur geometrycznych /koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt/,
• klasyfikować zbiory wg cech jakościowych,
• dokonywać podziału zbioru na podzbiory wg różnych właściwości elementów,
• różnicować pojęcia: na prawo, na lewo, naprzeciw,
• odróżniać prawą stronę ciała od lewej.
MOTORYKA DUŻA I MAŁA
W zakresie sprawności motorycznej 5 – latek powinien:
• zmieniać w biegu kierunek
• wbiec do góry po schodach,
• wykonać 5 skoków na jednej nodze,
• skoczyć do przodu obiema nogami bez utraty równowagi,
• skoczyć do tyłu,
• przejść na palcach trzy metry nie dotykając piętą podłogi.
W zakresie z kolei motoryki małej 5 – latek potrafi:
• ciąć papier nożyczkami,
• skleić papier klejem,
• nawlec na nitkę małe koraliki,
• ulepić z plasteliny klocek i miskę,
• łączyć ze sobą klocki konstrukcyjne,
• odwzorować romb,
• narysować postać ludzką zaznaczając główne elementy ciała
• poprawnie kolorować obrazki konturowe,
• odwzorować drukowanymi literami swoje imię,
• zapiąć guziki,
• rysunki wykonuje rozmieszczając starannie wszystkie elementy na całej powierzchni kartki.
KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE A SŁUCH FONEMOWY
W piątym roku życia całkowicie wykształca się system językowy dziecka. Pięciolatek wprawia się w operowaniu wcześniej uzyskanymi umiejętnościami oraz poszerza system o (nieliczne już!) brakujące elementy fonetyczno - fonologiczne i gramatyczne. Realizuje większość dźwięków polszczyzny, w tym także nosówki - zgodnie z asynchronicznym, charakterystycznym dla polszczyzny sposobem wymowy samogłosek nosowych. Wypowiedź pięciolatka staje się coraz bardziej spójna i rzeczowa. Obok zdań etykietujących, czyli nazywających poszczególne części rzeczywistości pojawiają się zdania wielokrotnie złożone.
Kluczowe staje się tutaj pojęcie słuchu fonematycznego, czyli umiejętność identyfikowania, słuchowego rozróżniania dźwięków mowy (fonemów) i słów dzięki dostrzeganiu cech rozróżniających jedna głoskę od drugiej. Ten fenomen stanowi podstawę do nauki czytania i pisania w dalszym procesie kształcenia dzieci .Pod koniec piątego roku życia system fonetyczno - fonologiczny dziecka zaczyna się coraz lepiej kształtować. Większość dzieci w tym wieku realizuje już wszystkie głoski poprawnie. Koniec wieku przedszkolnego jest momentem kiedy dzieci zaczynają posługiwać się językiem w sposób twórczy. Można to zaobserwować kiedy starsze przedszkolaki bawią się słowami, rymują i zaczynają zauważać różne niuanse językowe. Co ważne zauważają też wieloznaczność wyrazów i zaczynają być świadome istnienia języków obcych.
Drodzy rodzice pamiętajmy, że im lepszy dorobek językowy, społeczny ,matematyczny i twórczy nabędzie dziecko stojące u progu szkoły, tym korzystniej wpłynie to na dalszą motywację do nauki oraz rozwiązywanie przyszłych zadań edukacyjnych w szkole. Zatem bądźmy kreatywni, komunikatywni i otwarci na wyzwania współczesnej edukacji 
.
mgr Agnieszka Pawłowska
nauczyciel w grupie dzieci 5-letnich